گفت و گو با خبرگزاری ایلنا 10 بهمن 1401 -
ساسان کریمی تحلیل‌گر مسائل بین الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه در گذشته قطر و عمان نقش میانجیگری بین ایران و طرف‌های برجامی را بر عهده داشتند، سفر روز گذشته وزیر خارجه قطر با توجه به صحبت‌های وزیر خارجه کشورمان در مورد دریافت پیام کشورهای برجامی، در نهایت نتیجه این پیام به چه سرانجامی خواهد رسید، گفت: تحلیل این نکته با توجه به اطلاعات کم دشوار است. آنچه جدید است میانجیگری قطر میان ایران و اوکراین است. این نکته نشان می‌دهد که موضوع اوکراین و اتهام کمک پهپادی ایران به روسیه و به کارگیری این پهپادها در جنگ علیه اوکراین به گلوگاهی واقعی در روابط ایران و غرب تبدیل شده است. به جز افکار عمومی که دولت‌های غربی همواره نیازمند اقناع آنها هستند، خود دولت‌ها و رقابت احزاب در این کشورها نیز موضوع پهپادهای ایرانی را مورد حساسیت خود قرار داده‌اند. بنابراین قطر برای گشودن گره‌های بزرگ، رو به میانجیگری درباره این مساله کرده است.
کریمی در پاسخ به این سوال که با توجه به ارائه پیام آمریکا از سوی قطر به ایران آیا احتمال از سرگیری مذاکرات در ایام نزدیک وجود خواهد داشت، گفت: بعید است. حتی در این صورت هم نمی‌توان به نتیجه آن امیدوار بود. متاسفانه وزیر امور خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور مدت‌هاست به طور یک طرفه نسبت به مذاکرات احیای برجام و دریافت پیام از آمریکا ابراز شوق و امیدواری می‌کنند که این امر بسیار غیرحرفه‌ای محسوب می‌شود. من نسبت به بازگشت همه طرف‌ها به مذاکرات خوشبین نیستم.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه در گذشته شاهد مذاکرات برجامی در دوحه بودیم آیا این احتمال وجود دارد که که بار دیگر مذاکرات در دوحه برگزار شود، گفت: این احتمال وجود دارد اما بسیار کم است. در واقع برای تحلیل هر مذاکره‌ای باید به اهرم‌های فشار و انگیزه‌های همه طرف‌ها نگاه کرد که البته بضاعت دیپلماتیک هم یکی از اهرم‌های قدرت است که ما فعلاً از آن بی‌بهره یا کم‌بهره هستیم. اما در عین حال با توجه به تحولات بین‌المللی و هجمه علیه ما از یک طرف و جنگ اوکراین و دست بالا پیدا کردن آمریکا در مقابل روسیه، اروپا و حتی چین از سوی دیگر، در اروپا چندان اقبالی به احیای برجام دیده نمی‌شود و همچنین چندان انگیزه و احتیاجی در ایالات متحده وجود ندارد.
وی افزود: دولت بایدن امروز به قدر کافی دستاورد سیاست خارجی در مقابل چین و روسیه دارد که نیازی به موضوعی شبیه برجام نداشته باشد که با توجه به معادلات آن، که سود چندانی برای آمریکا ندارد حتی در میان خود دموکرات‌ها هم اجماع کامل در مورد برجام وجود ندارد.
کریمی در پاسخ به این سوال که با توجه به اتفاقات رخ داده در طول یکی دو ماه گذشته و تا حدودی افزایش تنش با همسایگان، امروز اولویت ایران در پیشبرد سیاست خارجی رسیدن به برجام یا تقویت روابط با همسایگان است، گفت: اولویت اعلامی دولت سیزدهم تقویت رابطه با همسایگان بود که می‌توان گفت کاملاً معکوس عمل کرده است؛ امروز بر خلاف ده‌ها سال گذشته رجزخوانی‌ها در منطقه علیه ما به اسرائیل و عربستان محدود نیست، بلکه امارات، ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان نیز تلاش می‌کنند از موضع بالا با ایران صحبت کرده و از فرصت استفاده کرده باشند. حتی رئیس‌جمهوری کره جنوبی هم که به منطقه می‌آید و با پشتوانه فضایی که در آن قرار گرفته به ایران می‌تازد و بزرگترین شریک تجاری ما چین هم شراکت با ما را در هیچ مرحله‌ای رعایت نمی‌کند. بنابراین می‌توان گفت دیپلماسی منطقه‌ای دولت سیزدهم که شاید در ابتدا به ترمیم روابط با عربستان امید داشت با مشکل جدی مواجه شده است.
وی افزود: در موضوع احیای برجام هم می‌توان گفت توافقی که دو سال قبل و در زمان مذاکره آقای عراقچی برای ما در دسترس بود امروز تبدیل به یک خیال شده است و شرایط ما از نظر مذاکراتی متاسفانه در آن نقطه هم قرار ندارد. این اتفاق با توجه به جلوگیری‌ها و بعد تاخیرها، محصول نوعی نگاه و تحلیلی خاص است که بر سیاست خارجی جریان حاکم در دولت سایه انداخته و موجب شکست مذاکرات احیای برجام شده و به طریق اولی بسیاری از نیروهای منطقه را علیه ما به طرز نالازم و بی‌سابقه‌ای همراه کرده است.
