مقاله علمی تحلیل جایگاه عقلانیت در گفتمان برجام و بازتاب آن در سیاست خارجی ایران آماده انتشار در فصلنامه مطالعات بین المللی (درجه الف، Q2) (به همراه فریبا میرزایی نژاد اوجانی)
لینک به صفحه مقاله در سایت فصلنامه
چکیده
آنچه به عنوان عقلانیت در سیاست خارجی شناخته می شود، می تواند از تعاریف متنوعی بهره ببرد. در عین حال در مقاله حاضر با تکیه بر آنچه توسط جان رالز نظریه پردازی شده و تا حدّ زیادی می تواند با عنوان «بهینه سازی سود و زیان» خلاصه شود به تحلیل گفتمان عقلانیت در سیاست خارجی جریان اعتدال به خصوص در موضوع برجام می پردازیم و نهایتاً تلاش می کنیم تا ابتنای اصلی سیاست ورزی این جریان را در موضوعات کلان خارجی از گفتمان ایشان استخراج نماییم.
آنچه در مقاله حاضر مورد پژوهش قرار می گیرد این است که عقلانیت به معنای رالزی آن چه نسبتی با گفتمان اعتدال در سیاست خارجی ایران دارد؟ محاسبه هزینه-فایده در چارچوب مشخّص دستگاه نظری رالز البته یکی از منظومه های بالقوّه متصوّر عقلانیت است که در این پژوهش به عنوان دستگاه اصلی نظری مورد استفاده قرار گرفته است. روش مورد استفاده تحلیل گفتمان به سبک فرکلاف است و محتوای مورد استفاده داده های پیرامون برجام و سیاست خارجی دولت تدبیر و امید و نیز سبقه گفتمانی منجر به آن است.
با استفاده از مبانی نظری، روش و دادههای مورد اشاره، نهایتاً از استخراج گفتمان سیاست خارجی دولت تدبیر و امید نتیجه شد که عقلانیت در معنای افزایش قابل ملاحظه و قابل محاسبه منافع ملّی در منظومه ی عقلانیت مذکور و در تناسب با مبانی نظری مذکور، دالّ مرکزی گفتمان اعتدال در سیاست خارجی است.
کلیدواژگان عقلانیت سیاسی، مصلحت، منافع ملّی، سیاست خارجی، اعتدال، تنش زدایی.
