گفت و گو با خبرگزاری ایلنا 1 مهر 1401 -
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: در موضوع آژانس که به نظر می‌رسد مانع اصلی بر سر راه است باید شاهد ابتکار عمل در رابطه سازمان انرژی اتمی و آژانس باشیم تا موضوع حل و فصل شود. اینکه گفته می‌شود به طور بالقوه این موضوع در صورت حل نشدن می‌تواند دستاویز بعدی آمریکا برای فشار بر ما و برجام باشد امر مسموعی است. این موضوع با آژانس نیز باید مانند مساله PMD که در زمان مذاکرات برجام (۱۳۹۴) حل و فصل شد پیش از ورود به قرارداد به نتیجه برسد. این موضوع نیازمند زمان و راه‌حل است.
ساسان کریمی تحلیلگر مسائل بین‌الملل و مدرس فلسفه سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که با توجه به سفر آقای رییسی به آمریکا چقدر ظرفیت این حضور و دیدارهای چندچانبه می‌تواند مفید باشد، گفت: بعید می‌دانم جلسه‌ای با فرم چندجانبه در برنامه باشد. دیپلماسی چندجانبه واقعاً نوع خاصی از دیپلماسی است که تکنیک‌های خاص خود را دارد و به نوعی تخصص محسوب می‌شود. رویکرد دستگاه سیاست خارجی آقای رئیسی تا اینجا دیپلماسی چندجانبه را به شکل پررنگ در برنامه خود نداشته است و بیشتر به روابط دوجانبه پرداخته است. بنابراین حتی در موضوع احیای برجام نیز آنچه به عنوان روش انتخاب کرده‌اند بیشتر مذاکره با هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا به طور مستقیم و مذاکره با ایالات متحده به واسطه اروپا بوده است.
کریمی همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به دیدار انریکه مورا با علی باقری و همچنین دیدارهای آقای رئیسی چقدر احتمال شکست بن‌بست مذاکرات وجود دارد، گفت: من مذاکرات را در حالت تعلیق می‌بینم. نه شکست و نه پیشرفت. اولاً موضوعات داخلی ایالات متحده فعلاً تاخیری را تحمیل کرده و ثانیاً موضوعات فیمابین بیشتر محتوایی است که بالاخره یا یک طرف می‌بایست از خواسته خود صرف نظر کند و یا اینکه ابتکار عملی را شاهد باشیم که راه‌حل مرضی‌الطرفین از دل آن بیرون بیاید. به خصوص در موضوع آژانس که به نظر می‌رسد مانع اصلی بر سر راه است باید شاهد ابتکار عمل در رابطه سازمان انرژی اتمی و آژانس باشیم تا موضوع حل و فصل شود. اینکه گفته می‌شود به طور بالقوه این موضوع در صورت حل نشدن می‌تواند دستاویز بعدی آمریکا برای فشار بر ما و برجام باشد امر مسموعی است. این موضوع با آژانس نیز باید مانند مساله PMD که در زمان مذاکرات برجام (۱۳۹۴) حل و فصل شد، پیش از ورود به قرارداد به نتیجه برسد. این موضوع نیازمند زمان و راه حل است. زمان مذاکره هم به خاطر انتخابات میان دوره‌ای مجلس در ایالات متحده احتمالاً تا آذرماه تمدید شده است و ابتکارها با توجه به واقعیات و اطلاعات می‌توانند طراحی شوند که این در اختیار سازمان است.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که دستاوردهای حضور ما در این سفر چه بوده گفت: اولاً که سفر هنوز تمام نشده است. دوم آنکه من این سفر را خیلی در قالب دستاورد و غیره نمی‌بینم. بیشتر امری است تشریفاتی که گاهی و صرفاً در مقاطعی که با حضور افراد خاص همزمان می‌شود، در مراحل حساس یک موضوع، می‌تواند به پیشرفت امور مذاکراتی کمک کند و آن هم از جهت در دسترس بودن ساده همگان. اما در این دوره همه چیز بیشتر تحت تاثیر جنگ اوکراین است و موضوعات حول آن مورد بحث قرار می‌گردد.
کریمی در پاسخ به این سوال سخنرانی آقای رئیسی در سازمان ملل را چه طور ارزیابی می‌کنید، گفت: آقای رئیسی سخنرانی کلاسیک و با مواضع همیشگی جمهوری اسلامی را ارائه کردند. باز هم تاکید می‌کنم ابتکار عمل در چنین مجلس و سخنرانی کار ساده‌ای نیست و نمی‌توان مدام چنین انتظاری را داشت. ابتکار عمل در شرایط فعلی بیشتر بر موضوعات انضمامی در سطوح کارشناسی و نه سیاسی مورد انتظار من است.
این کارشناس مسائل دیپلماتیک در پاسخ به این سوال که فضای بعد از سخنرانی را چطور می‌بینید، گفت: فضا زیاد سنگین نیست. اصولاً این ماجرا نه مانند زمان آقای احمدی‌نژاد شده که بیشتر به واسطه مواضع شخصی ایشان شرایط علیه کشور بسیار تند شده بود و با رفتار نامناسب کشورها در چنین اجلاس‌هایی مواجه می‌شدیم و نه مانند دوره آقای خاتمی یا آقای روحانی است که باز بیشتر به واسطه وجوه شخصی ظرفیت‌های بیشتری را شاهد بودیم. در دوران حاضر چیزی میانه را شاهد هستیم. ضمن آنکه به هر حال این اولین تجربه حضور رئیس دولت سیزدهم در سازمان ملل متحد است و شاید نتوان انتظار زیادی را برای ابتکار عمل و فضاسازی از او داشت.
