گفت و گو با خبرگزاری ایلنا 11 خرداد 1402 -
- بعد از سفر سال گذشته رافائل گروسی به تهران، امروز شاهد توافقاتی درباره اقدامات اتمی ایران هستیم. یکی از مکان‌های ادعایی سایت مریوان در شمال آباده حل و فصل شده است. آژانس درباره غنی سازی 83 درصد قانع شد و دوربین‌های آژانس به صورت آفلاین بار دیگر نصب شدند. ارزیابی شما درباره روند به وجود آمده چیست و چه عواملی باعث شده تا یک قدم به روند توافق نزدیک شویم؟
این مواردی که شما فرمودید اتفاقات خوبی است. در عین حال در اینکه این یک روند است هنوز احتیاط می کنم. سازمان انرژی اتمی همکاری خوبی را به آژانس پیشنهاد کرده و آنچه ما می بینیم این در حال انجام است که مثبت است. می بایست مراقبت کرد و در حالی که به همکاری ادامه می دهیم آژانس را هم به اعلام ها و گزارش های به موقع وادار نمود. - درباره حل و فصل دو مکان ادعایی دیگر تا چه اندازه می‌توان امیدوار بود؟
همانطور که عرض شد این نیازمند امتداد همکاری فیمابین است. به نظر می رسد اگر امور فنی با دقت انجام شوند آژانس از گزارش صحیح سر باز نخواهد زد. بنابراین موارد مورد نظر آژانس به لحاظ فنی می بایست با دقت انجام شود و در بعد حقوقی و سیاسی هم درایت سیاسی لازم ادامه یابد تا موضوعات در گزارش های آژانس به صحت منعکس شوند.
- این موضوع نشان داد که اختلاف بین ایران و آژانس موضوعی حل نشدنی نیست و ما موضوعات بزرگتر از این را هم حل کرده ایم پس باید از توانایی‌های دیپلماتیک و فنی خودمان در این مورد بدون سیاسی کاری بیشترین بهره را ببریم تحلیل شما درباره این موضوع چیست؟
بله. بالاخره با تمامی جزئیات سیاسی آژانس یک نهاد فنی است و بیش از مقدار خاصی نمی تواند از رویکرد فنی خود فاصله بگیرد. این یک فرصت است برای ما که مسائلمان با آژانس را حل و فصل کنیم. البته چیزی که ما می گوییم حل و فصل در ادبیات آژانس به شکل خاص خود مبتلور می شود که قطعاً مفید است. ما می بایست با حل کردن موارد خود در آژانس امکانات امنیتی سازی بیشتر پرونده هسته ای را از دیگرانی که مایل به این کار هستند که در صدر ایشان اسرائیل است بگیریم. - چقدر ضرورت دارد که آژانس درباره احتمال تاثیرگذاری خرابکاری اسرائیل درباره مکان ادعایی از آن به راحتی عبور نکند و پیگیری لازم را انجام دهد؟
ضرورت دارد ولی امکان آن زیاد نیست. بالاخره ما هم نسبت به نفوذ اسرائیل حدس هایی می زنیم و هم از پشتیبانی هایی که اسرائیل از سمت قدرت ها دارد اطمینان داریم. ولی در مذاکره با آژانس همواره از این موارد به عنوان برگ برنده باید استفاده شود. - با توجه به خبرهای امروز، آیا نمی‌توان این موضوع را دریافت که بین ایران و آژانس همکاری و تعامل خوبی برقرار است؟ به چه شکل می‌توان این تعامل و همکاری را همچنان حفظ کرد؟
بله. می توان گفت که سازمان انرژی اتمی مسیر خود را پی گرفته که از جنس همکاری است و بی شباهت به مسیر دولت قبل نیست. با تمرکز بر امور فنی در سازمان انرژی اتمی و مذاکره حرفه ای با آژانس همین مسیر قابل ادامه است. - به چه شکل می‌توان این فضا را بهبود داد که اروپا با سیاسی کاری، آژانس را در برابر اقدامات قانونی انرژی اتمی ایران تحت فشار نگذارد؟
بالاخره همه طرف ها تلاش خود را می کنند. البته اروپایی ها چندان نسبت به فروکش کردن مساله هسته ای ما بی تمایل نیستند. اما شاید در مواردی نظیر آلمان نقش سازنده خود را ایفان نمی کنند. در عین حال می بایست از امکانات مذاکراتی و سیاسی مانند ایالات متحده و بریتانیا هم در این مورد بهره برد.
- به چه شکل ایران و آژانس می‌توانند مقابل بازی‌های سیاسی اسرائیل در حوزه فعالیت هسته‌ای ایران مقابله کنند؟
این کار ساده ای نیست ولی ممکن است. ما نیازمند روزآمد کردن تصویر خود از جهان در ابعاد مختلف هستیم. نباید در چاله های فکری و شناختی-ادراکی بیفتیم. در مواردی ادراک ما از محیط بین المللی ممکن است نیازمند اصلاح یا ابطال باشد. نباید راه ذهنمان را بر اطلاعات مبطل یا چالشی ببندیم. همچنین باید مفاهیم و واژگان خود را با ادبیات نو و دینامیک سیاسی در محیط بین المللی معنا کنیم. همچنین می بایست روایت خود را نیز به افکار عمومی ارائه کنیم. کاری که طرف های ما مرتبا انجام می دهند.
- با توجه به خبرهای امروز، سناریو پیش رو درباره از سرگیری مذاکرات احیای برجام را چه طور تحلیل می‌کنید و آیا می‌توان امیدوار بود که این روند در کوتاه مدت باعث از سرگیری مذاکرات شود؟
فعلاً تا آن نقطه فاصله داریم. متولی مذاکرات وزارت امور خارجه است که روحیه متفاوتی نسبت به سازمان انرژی اتمی دارد. در عین حال قطعاً این موارد مانع زدایی از مذاکره قلمداد می شود. ولی اینکه خود مذاکرات که در طرف مقابل خود هم به جای آژانس کشورهای 4+1 و آمریکا را دارد چه زمانی زنده شده و امکان احیا داشته باشد با توجه به استعدادها امری با فوریت به نظرم نمی رسد.
