گفت و گو با روزنامه هم میهن 2 مهر 1403 -
واقعیت این است که اروپایی‌ها چه از مسیر اتحادیه و چه از مسیر سه کشور به آغاز نوعی مذاکره محتوایی بی‌تمایل نیستند. با این حال مسئله مهم این است که به طور تاریخی باید توجه کرد که اروپایی‌ها به‌صورت سنتی جهان را تا حد زیادی از دریچه خود می‌بینند و نمی‌توانند و گاهی نمی‌خواهند اولویت‌های طرف مقابل را در نظر آورند. در حال حاضر به نظر می‌رسد اولویت نخست اروپایی‌ها مسئله اوکراین است که بیش از هر چیز برای افکار عمومی‌شان حساسیت‌برانگیز شده است.
قسمت دشوار موضوع البته این است که بتوان این نقطه را تا حد ممکن به درک مشترک نزدیک کرد. درک مشترک یعنی همزمان هر دو طرف بتوانند اولویت خود را مطرح و طی مذاکره پیگیری کنند. قرار نیست ما صرفاً برای رفع نگرانی طرف مقابل مذاکره نماییم. بلکه اروپا هم باید در سوی دیگر این گفت‌وگو خود را همراه برای شنیدن دغدغه‌های ایران و برداشتن گام‌های عملیاتی برای رفع آنها نشان دهد. صرفاً در این صورت است که می‌توان یک مذاکره را به طور موفق و پایدار متصور بود. احتمالاً گفت‌وگوهایی در حاشیه جلسه مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم به عنوان نوعی مقدمه رخ خواهد داد که البته به واسطه کمبود وقت و مجال چندان نمی‌تواند محتوایی باشد.
این تحلیلگر سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آیا این تنها ایران است که باید نسبت به فوریت موضوع گفت‌وگو با توجه به تاریخ اکتبر ۲۰۲۵ واقف باشد، گفت: «مسئله اسنپ‌بک، یک نطقه حساس در روابط ایران و اروپا شده است چراکه این مورد، موضوع اصلی باقیمانده میان طرف‌های باقیمانده اصلی در برجام است. از یک سو اروپایی‌ها به صفت سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه نمی‌خواهند این ابزار را از دست دهند یا به چشم خویش ببینند که مستهلک شده و از میان می‌رود. از سوی دیگر استفاده از آن قهراً مسائل فیمابین با ایران را تا حد بسیار قابل توجهی بحرانی‌تر می‌کند.
ضمن آنکه در شرایط کنونی امکان حفظ این اهرم در شرایط فعلی هم وجود ندارد، یعنی نمی‌توانند کاری کنند که این اهرم بدون آنکه از بین رود یا استفاده شود باقی بماند. ایران هم به طور منطقی نسبت به موضوع غروب برجام در اکتبر ۲۰۲۵ بسیار متوجه است چراکه با فرا رسیدن این تاریخ قطعنامه‌های شش‌گانه شورای امنیت ملل متحد برای همیشه و بدون قید و شرط و همچنین امکان اسنپ‌بک از بین می‌رود. ضمن آنکه این موضوع در حال حاضر مسلم به نظر می‌رسد که تصویب مجدد چنین قطعنامه‌هایی با توجه به شکاف میان روسیه و غرب که بسیار تعمیق شده است، غیرقابل تصور است.
بنابراین ایران می‌بایست تمام تلاش و همت خود را برای رسیدن بی‌حاشیه به آن تاریخ به کار بگیرد. بخشی از این بازی در روابط بین‌الملل معروف به Chicken game است که در آن کسی بازنده است که زودتر نگران شود. در عین حال حتی نمی‌توان به این تحلیل هم اکتفا و اتکا کرد، چراکه ممکن است این بازی با ریسک بالا منافع کشور را به طور اساسی به خطر اندازد. محافظه‌کاری دیپلماتیک و تهور سیاسی در چنین نقطه‌ای جمع اضداد به نظر رسیده و کار انتخاب و تصمیم‌گیری را برای سیاستمداران به دشوارترین حد می‌رساند و بیش از هر چیز موقعیت و روحیات شخصی در انتخابی چنین مؤثر می‌افتد.
لینک مصاحبه در سایت هم میهن
فایل مصاحبه
